Patent ve Faydalı Model

Teknik bir soruna çözüm bulan yada bu alanda yeni bir yaklaşım getiren, bulu olarak ifade edilen ve daha önce yapılmamış bir eyin onu ilk yapan bulu sahibine aidiyetini tescil ve ifade eden bir kelimedir patent. Faydalı model ise yine usuller dışındaki buluşların endüstriye daha çabuk uygulanmasını sağlamak amacıyla geliştirilmiş bir tescil biçimidir.

İster patent ister faydalı model olarak tescillensin BULUŞ niteliği taıyan bu teknik geliştirmeyi tescile her ülkenin kendi patent ofisi yetkilidir. Şu an kısaca TPE olan Türk Patent Enstitüsü ise ülkemizde patent, faydalı model, tasarım ve marka tescilleri konusunda yetkili kurumdur.

Patent Tescil belgesi diğer tescil belgeleri(faydalı model, tasarım, marka) sadece tescillendikleri ülkelerde geçerli bir koruma sağlar.  Buluş sahibi kişi, buluşuna patent veya faydalı model belgesi verilmesi için TPE ister kendisi isterse bir patent vekili firma aracılığı ile başvuru yapar. Bu başvuru buluşun fuar, dergi,sergi vb ortamlarda halka açıklandıktan sonra 1 yılı geçmemelidir. 1 yılı aşan süre sonunda yada yapılmamış başvurulara konu olan buluşlar HALKA MAL OLMUŞ sayılır. yani bulu sahibi bu bulu ile ilgili herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

Buluş sahibi kişi aşağıdaki grafikte basitçe ifade edilmeye çalışıldığı gibi öncelikle patent başvuru veya faydalı model başvuru proje dosyasını hazırlar veya bir patent firmasına hazırlatır. Her iki başvuru dosyası da tarifname ve resimler olmak üzere iki kısımdan oluşur.

Tarifname kısmın anlatımlar, istemler ve özetten oluşur. Resimler ise buluşu ve tekniğin bilinen durumunu ifade eden siyah-beyaz, karalama ve koyulaştırma içermeyen teknik resimlerdir. Fotoğraflar kabul edilmez. Teknik çizimler elle veya autocad vb programlar ile bilgisayarda çizilebilir.

Anlatımlar kısmı kısa bir özet ile başlayıp tekniğin bilinen durumunu, ilgili bulu alanında yaşanan sıkıntı ve eksiklikleri, buluşun getirdiği yenilikleri ifade eder. Daha sonra resimler ve resimlerdeki parçalara atıf yapılarak buluş sıradan bir kişinin, yani ilgili alanda olmayan birisinin dahi kolayca anlayabileceği şekilde buluş anlatılır.

İstemler kısmında ise bulu ile ilgili korunması istenen unsurlar ifade edilir. Aslında en önemli kısım ise bu istemler kısmıdır. Zira sizi ve buluşunuzu koruyacak olan kısım burasıdır. Etkili ve doğru bir istemler yazmak için bir patent vekili ile çalışmak faydalı olacaktır. Özet kısmında ise anlatımlar ve istemlere istinaden kısa bir özet geçilir.

Yapılan bavurular önce ekli incelemeden geçer. Faydalı modelde yayına çıkıp, itiraz gelmezse faydalı model başvuru sahibinin sözüne istinaden faydalı model tescil belgesi verilir. bu süreç yaklaşık 10-12 ay sürmektedir.

Patent ise daha uzun ve araştırma-inceleme raporlarına dayalı olarak verilir. Patent başvurusu şekli incelemeden geçtikten sonra İngilizce tercümesi ile birlikte araştırma raporu için TPE'nin anlamalı olduğu Rusya, Avusturya veya Avrupa Patent ofisine gönderilir. Buradan gelen ve yayınlanan araştırma raporu sonucuna göre patent başvuru sahibi incelemeli veya incelemesiz patent tercih edebilir. İncelemeli patent tercih edilmesi halinde aynı şekilde veya düzenleme yapılmış halde patent dosyası tercümesi ile yine anlamalı ülke patent ofislerinden inceleme raporu talep edilir. Olumlu gelen rapora istinaden incelemeli patent tescili verilir ve ilgili buluş gerekli yıllık ücretlerin yatırılması ile birlikte 20 yıl süreyle koruma altına alınır.

Patent yada faydalı model belgesi almaya hak kazanan buluş sahiplerine üstteki gibi bir faydalı model tescil belgesi yada patent tescil belgesi verilir. Türkiye'de alınmış belgeler ilgili süreler içerisinde rüçhan hakkı kullanılarak yurt dışında da tescil ettirilebilir.

Faydalı model tescili yaklaşık 1 yıl sürmekte ve patent firması ile yapılan başvurularda maliyet 1.500-2.500TL arası değişmektedir. Patent tescilinde ise süreç 2,5 yıl civarında ve maliyet 7.000 TL civarındadır. Başvuru sahipleri 3.500TL Tübitaktan geri kalanı için Kosgeb den destek sağlayabilirler.